Η ανίχνευση του ραδιενεργού ισοτόπου Ρουθήνιο-106 (106Ru) στην ατμόσφαιρα πολλών ευρωπαϊκών χωρών (μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας) το φθινόπωρο του 2017 αποτέλεσε το προηγούμενο διάστημα αντικείμενο διερεύνησης, δεδομένου ότι επρόκειτο για μη αναμενόμενα ευρήματα, άγνωστης προέλευσης.
Από τη διερεύνηση σε διεθνές επίπεδο δεν κατέστη εφικτή η (τυπική) επιβεβαίωση της προέλευσης της ραδιενέργειας, ωστόσο, σε επίπεδο ΕΕ ελήφθησαν σημαντικές πρωτοβουλίες ανάλυσης του περιστατικού και ενίσχυσης της διαφάνειας στη διαχείριση περιστατικών που σχετίζονται με την πυρηνική ασφάλεια, τις οποίες στήριξε και η χώρα μας.
Σε τεχνικό επίπεδο, με βάση τα διαθέσιμα υπολογιστικά μοντέλα και μετεωρολογικά δεδομένα, πραγματοποιήθηκαν προσομοιώσεις από ευρωπαϊκούς οργανισμούς, ώστε να προσδιοριστεί γεωγραφικά η πηγή προέλευσης, η ποσότητα ραδιενέργειας που εκλύθηκε και η χρονική διάρκεια της έκλυσης. Ως πλέον πιθανή γεωγραφική ζώνη έκλυσης προσδιορίστηκε η περιοχή μεταξύ Βόλγα και Ουραλίων, χωρίς να είναι εφικτός ο προσδιορισμός ακριβέστερου στίγματος.
Ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ
Οι ευρωπαϊκές ενέργειες για τη διερεύνηση της υπόθεσης, και ειδικότερα για την ταυτοποίηση της πηγής προέλευσης της ραδιενέργειας, εντάθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2018 και συνοψίζονται σε σχετική ανακοίνωση που εξέδωσε η Ομάδα Ευρωπαίων Ρυθμιστών Πυρηνικής Ασφάλειας (European Nuclear Safety Regulators Group - ENSREG). Μεταξύ των ενεργειών του ENSREG ήταν ο συντονισμός της ευρωπαϊκής συμμετοχής στις εργασίες ανεξάρτητης επιστημονικής επιτροπής που συστάθηκε από το Ρωσικό Ινστιτούτο Πυρηνικής Ασφάλειας (Nuclear Safety Institute of the Russian Academy of Sciences, IBRAE), χωρίς ωστόσο να σταθεί δυνατή η συμφωνία επί των τελικών συμπερασμάτων.
Όλα τα σχετικά αρχεία, καθώς και τα αποτελέσματα μετρήσεων που διενεργήθηκαν στις ευρωπαϊκές χώρες, έχουν αναρτηθεί στη διεύθυνση: http://www.ensreg.eu/events-0
Η δική μας συμβολή
Στη χώρα μας το γεγονός της ανίχνευσης του ρουθηνίου στην ατμόσφαιρα ανακοινώθηκε αμέσως μόλις επιβεβαιώθηκε από τις σχετικές μετρήσεις, παρά το γεγονός ότι δεν είχε ραδιολογική σημασία. Τα αναλυτικά στοιχεία ανακοινώθηκαν από την ΕΕΑΕ και κοινοποιήθηκαν σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο μέσω των μηχανισμών έγκαιρης ειδοποίησης.
Έχοντας την αντιπροεδρία του ENSREG και τον συντονισμό της ομάδας εργασίας για θέματα διαφάνειας, η χώρα μας συμμετείχε ενεργά στη διαμόρφωση των θέσεων του ENSREG για την υπόθεση αυτή. Παρουσίασε μάλιστα την εθνική εμπειρία διαχείρισης του περιστατικού σε διεθνές συνέδριο επικοινωνίας (Βιέννη, Οκτώβριος 2018).
Δείτε αναλυτικά:
- τις ανακοινώσεις της ΕΕΑΕ για την ανίχνευση ρουθηνίου-106 στην ατμόσφαιρα της χώρας την περίοδο Σεπτεμβρίου - Οκτωβρίου 2017:
- τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα μετρήσεων σε διάφορες χώρες, όπως έχουν ανακοινωθεί από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).
- τις ανακοινώσεις του ENSREG:
- ENSREG communication on Ruthenium release
- τα αποτελέσματα μετρήσεων ρουθηνίου ευρωπαϊκών κρατών: http://www.ensreg.eu/events-0
- τη σχετική ανακοίνωση του HERCA (Heads of the European Radiological Protection Competent Authorities)
- την περίληψη εργασίας και τη σχετική εργασία της ΕΕΑΕ που παρουσιάστηκε σε διεθνές συνέδριο.
- την επιστημονική εργασία "Airborne concentrations and chemical considerations of radioactive ruthenium from an undeclared major nuclear release in 2017"