Εθνικό πλαίσιο διαχείρισης αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων

Εθνικό πλαίσιο διαχείρισης αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων

To εθνικό πλαίσιο διαχείρισης αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων βασίζεται στην ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/70/Ευρατόμ σχετικά με τη θέσπιση κοινοτικού πλαισίου για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων, η οποία μεταφέρθηκε στην εθνική νομοθεσία με την έκδοση της υπ. αριθμ. 35225/2023 κυα (Β’ 2638/21.04.2023).

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση, από την παραγωγή έως και την τελική διάθεση, των ραδιενεργών αποβλήτων που παράγουν.

Το ισχύον εθνικό πρόγραμμα του άρθρου 25 της κυα 35225/2023 (Β’ 2638/21.04.2023) αφορά την εικοσαετή περίοδο 2023-2043 και περιλαμβάνει τις παρακάτω έξι δράσεις που εξειδικεύονται με συγκεκριμένα ορόσημα και επί μέρους δράσεις.

Αναλυτικότερα το εθνικό πρόγραμμα περιλαμβάνει:
(α) την ανακύκλωση κλειστών ραδιενεργών πηγών και πυρηνικών υλικών,
(β) τον χαρακτηρισμό των ιστορικών ραδιενεργών αποβλήτων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»,
(γ) την αναβάθμιση της υπάρχουσας στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» εγκατάστασης διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων για τον χαρακτηρισμό και προετοιμασία για διάθεση των ραδιενεργών αποβλήτων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και όσων θα προκύψουν από την αποξήλωση του ερευνητικού αντιδραστήρα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»,
(δ) την αποξήλωση ερευνητικού αντιδραστήρα,
(ε) την ίδρυση εγκατάστασης διάθεσης για τις ανάγκες διάθεσης των ραδιενεργών αποβλήτων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και όσων θα προκύψουν από την αποξήλωση του ερευνητικού αντιδραστήρα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και
(στ) τη διαχείριση έως και τη διάθεση των ραδιενεργών αποβλήτων και πηγών εκτός αυτών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».

Τα ραδιενεργά απόβλητα στην Ελλάδα ταξινομούνται, βάσει της μεθοδολογίας του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, ως VSLW, VLLW, LLW και ILW (General Safety Guide No. GSG-1):

  • Very Short Lived Waste (VSLW):  η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει απόβλητα τα οποία δύναται να αποθηκευτούν για μικρό χρονικό διάστημα και μετά να αποδεσμευτούν στο περιβάλλον σύμφωνα με τους κανονισμούς ακτινοπροστασίας (παράρτημα 7 του π.δ. 101/2018). Στην κατηγορία αυτή ανήκουν απόβλητα με ραδιοϊσότοπα με χρόνους υποδιπλασιασμού έως 100 μέρες. Τα ισότοπα αυτά χρησιμοποιούνται συχνά για ερευνητικούς ή ιατρικούς σκοπούς.
  • Very low level waste (VLLW): η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει απόβλητα με ισότοπα με χρόνο υποδιπλασιασμού μικρότερο από 30 χρόνια και τιμές ενεργότητας δυο φορές των τιμών εξαίρεσης του παρατήματος 7 του π.δ. 101/2018. Απόβλητα με ισότοπα με υψηλότερους χρόνους υποδιπλασιασμού δύναται να θεωρηθούν επίσης ως VLLW (π.χ. Ra-226), εάν η ενεργότατα είναι πολύ χαμηλή. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν αντικείμενα που περιέχουν Ra-226 για φθορισμό, ανιχνευτές καπνού με Am-241, χώμα ρυπασμένο με NORM (Ra-226) σε χαμηλές συγκεντρώσεις, κλπ. Τα απόβλητα αυτά δύναται να διατεθούν σε εγκατάσταση κρύπτης κοντά σε επιφάνεια.
  • Low level waste (LLW): η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει απόβλητα τα οποία περιέχουν ισότοπα με χρόνο υποδιπλασιασμού μεγαλύτερο από 30 χρόνια. LLW θεωρούνται τα απόβλητα με συγκεντρώσεις ενεργότητας μικρότερες από 400 Bq/g (κατά μέσο όρο, για ραδιοϊσότοπα που εκπέμπουν α ακτινοβολία) ή 10 kBq/g (κατά μέσο όρο, για ισότοπα που εκπέμπουν β ή γ ακτινοβολία).
  • Intermediate level waste (ILW): απόβλητα που δεν ανήκουν στις προηγούμενες κατηγορίες με μεγάλους χρόνους υποδιπλασιασμού και υψηλές συγκεντρώσεις. Τέτοια απόβλητα δύναται να προκύψουν από την αποξήλωση του ερευνητικού αντιδραστήρα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος».

Τα κύρια σημεία της πολιτικής του ισχύοντος προγράμματος για τη διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων που εφαρμόζεται στη χώρα περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

  • απαγορεύεται η εισαγωγή αναλωθέντος καυσίμου και ραδιενεργών αποβλήτων για οποιονδήποτε σκοπό, συμπεριλαμβανομένης της επεξεργασίας, αποθήκευσης ή διάθεσης εντός των συνόρων της χώρας.
  • μέχρι τη λειτουργία εγκατάστασης διάθεσης, τα ραδιενεργά απόβλητα τα οποία παράγονται εντός της Ελληνικής επικράτειας, τυγχάνουν αποθήκευσης, υποκείμενης στις ρυθμίσεις των Κανονισμών Ακτινοπροστασίας και της κυα 35225/2023 (Β’ 2638/21.04.2023),
  • τα αναλωθέντα καύσιμα ερευνητικών αντιδραστήρων επιστρέφονται οριστικά με ευθύνη του κατόχου άδειας σε χώρα προμηθεύτρια ή παραγωγό καυσίμων ερευνητικών αντιδραστήρων, με βάση εφαρμοστέες διεθνείς συμφωνίες, που συνάπτονται υποχρεωτικά κατά την εισαγωγή του πυρηνικού καυσίμου,
  • η διάθεση ραδιενεργών αποβλήτων επιτρέπεται μόνο για ραδιενεργά απόβλητα τα οποία παράγονται εντός της Ελληνικής επικράτειας, και πραγματοποιείται σε εγκεκριμένη εγκατάσταση διάθεσης εντός της χώρας,
  • για την εισαγωγή και λειτουργία κλειστών ραδιενεργών πηγών απαιτείται έγγραφη δήλωση του κατόχου άδειας ότι, όταν τεθούν εκτός χρήσης, θα επιστραφούν στον κατασκευαστή τους ή σε άλλη εγκεκριμένη εγκατάσταση διαχείρισης του εξωτερικού,
  • η παραγωγή ραδιενεργών αποβλήτων τηρείται στο ελάχιστο επίπεδο που είναι λογικά εφικτό, ως προς την ενεργότητα και τον όγκο, μέσω κατάλληλων μέτρων σχεδιασμού καθώς και πρακτικών λειτουργίας και αποξήλωσης, συμπεριλαμβανομένων της ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών,
  • λαμβάνονται υπόψη οι αλληλεξαρτήσεις μεταξύ όλων των σταδίων της παραγωγής και διαχείρισης των αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων,
  • η διαχείριση των αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων γίνεται με ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της μακροπρόθεσμης, με χαρακτηριστικά παθητικής ασφαλείας, διαχείρισής τους,
  • η εφαρμογή των μέτρων ακολουθεί κλιμακούμενη προσέγγιση, ανάλογα με τον χαρακτήρα και το μέγεθος του κινδύνου που ενέχει η κατά περίπτωση διαχείριση των αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων,
  • το κόστος διαχείρισης των αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων βαρύνει όσους δημιούργησαν τα συγκεκριμένα υλικά,
  • η αποθήκευση ραδιενεργών αποβλήτων δεν συνιστά λύση τελικής διαχείρισης ΑΚΡΑ. Ο χρόνος αποθήκευσης σε εγκατάσταση διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων καθορίζεται στους όρους αδειοδότησης της εγκατάστασης. Σε κάθε περίπτωση, ο μέγιστος χρόνος αποθήκευσης δεν μπορεί να υπερβεί σωρευτικά τα εκατό (100) έτη.
  • ραδιενεργά απόβλητα που παράγονται στο πλαίσιο μιας πρακτικής ή δραστηριότητας δύναται να αποθηκεύονται σε χώρο προσωρινής αποθήκευσης εντός της εγκατάστασης όπου παρήχθησαν, εγκεκριμένο από την ΕΕΑΕ, σύμφωνα με τους όρους της άδειας. Μετά την πάροδο της προβλεπόμενης στην άδεια διάρκειας αποθήκευσης τα ραδιενεργά απόβλητα είτε αποδεσμεύονται, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις των Κανονισμών Ακτινοπροστασίας, είτε μεταφέρονται σε εγκατάσταση διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων.

Η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2011/70/Ευρατόμ

Σε εθνικό επίπεδο, η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2011/70/Ευρατόμ του Συμβουλίου της 19ης Ιουλίου 2011 σχετικά με τη θέσπιση κοινοτικού πλαισίου για την υπεύθυνη και ασφαλή διαχείριση αναλωθέντων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων (Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 199 της 02/08/2011 σ. 0048 – 0056) επιβεβαιώνει τη βούληση της Πολιτείας για την εφαρμογή μιας συγκροτημένης πολιτικής αναφορικά με την ασφαλή και υπεύθυνη διαχείριση των λίγων πλην όμως υπαρκτών ραδιενεργών αποβλήτων που υπάρχουν στη χώρα μας, καθώς και των ραδιενεργών πηγών, αποφεύγοντας τη μετακύλιση των σημερινών ευθυνών στις επόμενες γενιές.

Δείτε:

-- Δείτε τους φορείς υλοποίησης της εθνικής πολιτικής.

Εθνικό κανονιστικό πλαίσιο

Το εθνικό πλαίσιο αποτελούν τα ακόλουθα κείμενα:

πυρηνικά απόβλητα ΕΕΑΕ διαχείριση αποβλήτων ασφάλεια
Our website is protected by DMC Firewall!