Το Τμήμα Εποπτείας Ραδιενέργειας Περιβάλλοντος (ΤΕΡΠ) της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Ρυθμιστικού Σχεδιασμού Υποδομών και Έρευνας (ΔΕΡΣΥΕ) της ΕΕΑΕ συντονίζει και υλοποιεί το πρόγραμμα εποπτείας ραδιενέργειας περιβάλλοντος, προσδιορίζει τη φύση και την έκτασή της μέσω εργαστηριακών μετρήσεων και μέσω του τηλεμετρικού συστήματος. Επίσης, διενεργεί in vivo και in vitro μετρήσεις εσωτερικής δοσιμετρίας και διαβιβάζει στο Τμήμα Δοσιμετρίας και Βαθμονομήσεων (ΤΔΒ) της ΔΕΡΣΥΕ τα δεδομένα για την τήρηση του εθνικού αρχείου δόσεων των εκτιθέμενων εργαζομένων. Ακόμα, παρέχει τεχνική υποστήριξη προς το Τμήμα Ιοντιζουσών Ακτινοβολιών (ΤΙΑ) της Διεύθυνσης Αδειών και Ρυθμιστικών Επιθεωρήσεων (ΔΑΡΕ) της ΕΕΑΕ διενεργώντας μετρήσεις ή αναλύσεις που απαιτούνται κατά την άσκηση του κανονιστικού ελέγχου.
Το πρόγραμμα εποπτείας ραδιενέργειας περιβάλλοντος συντονίζεται και υλοποιείται μέσω των ακόλουθων δράσεων του ΤΕΡΠ :
- Λειτουργία τηλεμετρικού δικτύου μέτρησης ραδιενέργειας περιβάλλοντος
Το τηλεμετρικό δίκτυο μέτρησης ραδιενέργειας περιβάλλοντος αποτελείται από 23 σταθμούς μέτρησης της διάχυτης ολικής γ-ακτινοβολίας στον αέρα και 3 σταθμούς μέτρησης της ραδιενέργειας στα αιωρούμενα μικροσωματίδια (αεροζόλ) της ατμόσφαιρας.
Για την εξασφάλιση της κατά το δυνατόν αδιάλειπτης λειτουργίας του τηλεμετρικού δικτύου, το 2022 πραγματοποιήθηκαν 30 επιτόπιες και 120 απομακρυσμένες επισκευές των ανιχνευτών και των συστημάτων επικοινωνίας.
- Εποπτεία επιπέδων ραδιενέργειας στο πόσιμο νερό
Η παρακολούθηση των επιπέδων ραδιενέργειας στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης βασίζεται στην Ευρωπαϊκή Οδηγία 2013/51/Ευρατόμ, σχετικά με τη θέσπιση απαιτήσεων προστασίας της υγείας του πληθυσμού από ραδιενεργές ουσίες που περιέχονται στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης και η οποία μεταφέρθηκε στην εθνική νομοθεσία με την ΚΥΑ Π/112/1057/2016/01.02.2016 (ΦΕΚ 241/Β/9.02.2016), όπως τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ 134069/23.12.2019 (ΦΕΚ 5000/Β/31.12.2019).
Η παρακολούθηση των επιπέδων ραδιενέργειας στο νερό ανθρώπινης κατανάλωσης βασίζεται στην ανάλυση βάσει δειγματοληπτικών μετρήσεων των εξής παραμέτρων: 1) Ραδόνιο, 2) Τρίτιο, 3) Ενδεικτική Δόση (ΕΔ), εκ των οποίων οι (1) και (2) υπάγονται σε παρακολούθηση κατά περίπτωση ενώ η (3) υπάγεται σε υποχρεωτική παρακολούθηση. Κατά το έτος 2022, για τον ραδιολογικό έλεγχο σε νερό ανθρώπινης κατανάλωσης εκδόθηκαν από την ΕΕΑΕ, 2.180 πιστοποιητικά καταλληλότητας. Σε κανένα δείγμα δεν διαπιστώθηκε επίπεδο ραδιενεργών ουσιών που να απαιτεί τη λήψη μέτρων.
- Ραδόνιο
Στο πλαίσιο του ΕΣΧΕΔΡΑ (εθνικό σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση των μακροπρόθεσμων κινδύνων από την έκθεση στο ραδόνιο - ΚΥΑ 43374/2020, ΦΕΚ 1881/Β/18.05.2020) πραγματοποιήθηκαν εντός του 2022:
198 μετρήσεις ραδονίου σε κατοικίες και χώρους εργασίας, επισκόπηση ραδονίου στους χώρους των 5 μεγαλύτερων τουριστικών σπηλαίων της Ελλάδας.
- Ειδικές μετρήσεις περιβαλλοντικής επόπτευσης
Το 2022 πραγματοποιήθηκαν ειδικές μετρήσεις επιλεκτικής περιβαλλοντικής επόπτευσης που αφορούσαν τον προσδιορισμό της συγκέντρωσης φυσικών και τεχνητών ραδιονουκλιδίων στα εξής είδη δειγμάτων:
μικτής δίαιτας, φίλτρων αέρα, οστρακοειδών, θαλασσινού νερού από το Ιόνιο πέλαγος, περιβαλλοντικών δειγμάτων που συλλέχθηκαν από πρώην βιομηχανικούς χώρους.
- Καταπολέμηση παράνομης διακίνησης ραδιενεργών υλικών
Στο πλαίσιο των ενεργειών για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ραδιενεργών υλικών, σε πύλες εισόδου της χώρας έχουν εγκατασταθεί συστήματα ανίχνευσης ραδιενέργειας. Συγκεκριμένα, σε 7 τελωνειακούς σταθμούς λειτουργούν σταθερά συστήματα ανίχνευσης ραδιενέργειας. Φορητός εξοπλισμός για δευτερογενή έλεγχο έχει διανεμηθεί σε 35 ακόμη τελωνεία.
Κατά το 2022 τα περιστατικά ενεργοποίησης των σταθερών ανιχνευτών στα τελωνεία αφορούσαν αθώους συναγερμούς (π.χ. υλικών που περιέχουν φυσική ραδιενέργεια). Δεν απαιτήθηκε η ενεργοποίηση του μηχανισμού έκτακτης ανάγκης ούτε η δήλωση κάποιου περιστατικού στη διεθνή βάση παράνομης διακίνησης ραδιενεργών υλικών (ITDB).
Σημειώνεται ότι, παράλληλα με την υλοποίηση του προγράμματος εποπτείας ραδιενέργειας περιβάλλοντος, το ΤΕΡΠ διεξάγει ετησίως μεγάλο πλήθος μετρήσεων ραδιενέργειας, στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών προς τρίτους. Οι μετρήσεις παροχής υπηρεσιών αφορούν κυρίως σε μετρήσεις περιβαλλοντικών δειγμάτων (872 το 2022) και σε ραδιολογικούς ελέγχους κατά την εισαγωγή φορτίων παλαιών μετάλλων (scrap) (το 2022 εκδόθηκαν 1.293 πιστοποιητικά ραδιενέργειας, ενώ έγινε εντοπισμός ραδιενεργών ευρημάτων σε scrap σε 5 περιπτώσεις).
Δείτε εδώ την αναλυτική έκθεση παρουσίασης των δραστηριοτήτων του έτους 2022.